คณะรัฐมนตรี คณะที่ ๑๗
คณะรัฐมนตรี คณะที่ ๑๗ พลเรือตรี ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ (หลวงธำรงนาวาสวัสดิ์) เป็นนายกรัฐมนตรี
ตั้งแต่วันที่ ๒๓ สิงหาคม – ๓๐ พฤษภาคม ๒๔๙๐
แถลงนโยบาย เมื่อวันจันทร์ที่ ๒๖ สิงหาคม ๒๔๘๙
คำแถลงนโยบายของรัฐบาล*
ท่านประธานรัฐสภา
บัดนี้ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งและแต่งตั้งคณะรัฐมนตรีตามประกาศลงวันที่ ๒๔ สิงหาคม ๒๔๘๙ แล้ว รัฐบาลจึงขอแถลงนโยบายต่อรัฐสภาดังต่อไปนี้
๑. การต่างประเทศ
รัฐบาลนี้ถือว่านโยบายการต่างประเทศในขณะนี้เป็นเรื่องสำคัญเรื่องหนึ่ง เพราะเกี่ยวกับประโยชน์ส่วนรวมของชาติ ในการดำเนินนโยบายการต่างประเทศนั้นหลักสำคัญมีอยู่ว่าจะต้องปฏิบัติตนโดยสร้างความเชื่อถือและความเห็นอกเห็นใจให้เกิดขึ้นในหมู่ประเทศซึ่งประกอบเป็นสหประชาชาติ และนานาประเทศอื่น เพราะพฤติการณ์ที่ผ่านมาเมื่อเร็ว ๆ นี้ ได้พิสูจน์ให้เห็นแล้วว่าการปฏิบัติเช่นนั้นได้นำมาซึ่งผลดียิ่งแก่ประเทศชาติฉะนั้นรัฐบาลนี้จึงมีนโยบายที่จะส่งเสริมสัมพันธไมตรี ตลอลทั้งความเข้าใจอันดีซึ่งมีอยู่อย่างดีกับสหประชาชาติและนานาประเทศอยู่แล้วให้ดียิ่ง ๆ ขึ้นไป และร่วมมืออย่างเต็มที่กับสหประชาชาติตามอุดมคติซึ่งองค์การนั้นได้วางไว้ตลอดทั้งปฏิบัติการให้เป็นไปตามพันธกรณีระหว่างประเทศซึ่งมีอยู่อย่างเต็มที่จากรัฐสภาและประชาชนด้วย
๒. การทหาร
รัฐบาลนี้ถือว่ากำลังทหารที่มีอยู่นั้นเป็นของประเทศชาติโดยเฉพาะจะได้ปรับปรุงการจัดการปกครองทางทหารให้สอดคล้องกับการปกครองแบบประชาธิปไตยตามที่เหมาะสมกับประเทศของเรา จะได้จัดการปรับปรุงวิทยฐานะของผู้บังคับบัญชาทหารให้มีสมรรถภาพสูงขึ้นบำรุงความสุขของทหารและให้ทหารได้อยู่ในระเบียบวินัยโดยเคร่งครัด
๓. การคลัง
รัฐบาลนี้มีนโยบายสืบเนื่องและสอดคล้องกับรัฐบาลก่อนในอันที่จะปรับปรุงการคลังของประเทศโดยจะจัดทำงบประมาณของแผ่นดินให้เป็นดุลยภาพ เพื่อเสถียรภาพแห่งเงินตราทั้งจะได้จัดวิธีหาเงินมาบูรณะบ้านเมือง และหาทางช่วยเหลือฐานะของข้าราชการให้ดียิ่งขึ้น
๔. การเกษตร
รัฐบาลนี้จะได้สนใจและเอาใจใส่ในเรื่องการเกษตรกรรมเป็นพิเศษจะจัดขยายพันธุ์ข้าวที่มีคุณภาพให้แพร่หลาย จะพยายามเพิ่มพูนการผลิตข้าวให้ได้มากที่สุดเท่าที่สามารถจะทำได้และส่งเสริมการปลูกพืชพันธุ์ที่เห็นว่าเป็นสินค้าของประเทศให้มีปริมาณมากขึ้นจะจัดการทดลองค้นคว้ากิจการงานในด้านเกษตรกรรมให้มีสมรรถภาพกว้างขวางยิ่งขึ้นจะจัดให้มีสถานศึกษาทาง
ปฏิบัติในวิชาการเกษตรนอกเหนือจากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ที่มีอยู่ในเวลานี้เพื่ออบรมและเพาะให้เกิดกสิกรชั้นกลาง จะเร่งรีบทำการป้องกันและปราบปรามโรคระบาดสัตว์ให้สงบไปโดยเร็วโดยระดมเจ้าหน้าที่สัตวแพทย์และเร่งรัดการผลิตและจัดหาวัคซีนและซีรัมให้มีปริมาณเพิ่มขึ้นจะบำรุงพันธุ์สัตว์โดยเฉพาะอย่างยิ่ง คือ โค สุกร เป็ด และไก่ ให้มีปริมาณและคุณภาพดียิ่งขึ้นจะจัดหา
วิธีการต่าง ๆ เพื่อเป็นการส่งเสริมอาชีพการประมงให้เป็นปึกแผ่น จะบำรุงและรักษาพันธุ์ปลาน้ำจืดจะปรับปรุงและส่งเสริมกิจการป่าไม้ให้เหมาะสมกับสถานการณ์ปัจจุบันจะส่งเสริมการทำยางพาราให้มีคุณภาพดีและมีปริมาณมากยิ่งขึ้น และจะหาพันธุ์ยางที่ดีมาเผยแพร่แก่เจ้าของสวนยางจะจัดการก่อสร้างการชลประทานตามโครงการต่าง ๆ ที่ดำเนินอยู่นี้ให้เสร็จสิ้นไป รวมทั้งช่วยเหลือ
สนับสนุนการชลประทานราษฎร์หรือการชลประทานท้องที่ด้วยจะเริ่มดำเนินการก่อสร้างโครงการเขื่อนแม่น้ำเจ้าพระยาตามที่รัฐบาลชุดเก่าได้ดำริไว้จะจัดขยายสหกรณ์ประเภทหาทุนให้กู้ยืมและสหกรณ์รูปอื่นๆ เท่าที่สามารถจะทำได้โดยเฉพาะอย่างยิ่งสหกรณ์การค้าและสหกรณ์นิคม จะจัดให้มีสหกรณ์ขนส่ง โดยเฉพาะในเบื้องต้น คือ การขนข้าวจะเปิดการธนาคารเพื่อการสหกรณ์ขึ้นจะลดอัตราดอกเบี้ยเงินกู้ของสหกรณ์ให้มีอัตราต่ำกว่าที่เป็นอยู่ในเวลานี้
๕. การสาธารณสุข
รัฐบาลนี้มีความมุ่งหมายจะดำเนินการในด้านสาธารณสุขให้เป็นผลถึงประชาชนกว้างขวางยิ่งขึ้นทั้งในทางป้องกันรักษาโรคภัยและการอบรมให้มีความรู้ในเรื่องสุขภาพอนามัยโดยที่จะจัดให้มีหรือเพิ่มเติม ให้มากขึ้นในประการเหล่านี้
(ก) โรงพยาบาลตามจังหวัด และสุขศาลาตามตำบลอันเป็นชุมนุมชน
(ข) จัดทำและจัดหายาอันจำเป็นออกจำหน่ายตามท้องที่ให้แพร่หลายยิ่งขึ้น
(ค) ปรับปรุงเพิ่มเติมจำนวนพนักงานเจ้าหน้าที่ให้เหมาะสมกับกิจการที่จะปฏิบัติในท้องที่
(ง) ปรับปรุงวิธีการและสมรรถภาพพนักงานเจ้าหน้าที่ให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
๖. การอุตสาหกรรม
รัฐบาลจะส่งเสริมการอุตสาหกรรมเพื่อให้ประชาชนนิยมการอุตสาหกรรมทั้งในทางอุตสาหกรรมทั้งในทางอุตสาหกรรมภายในครอบครัวและอุตสาหกรรมโรงงานอันจะเป็นทางให้สามารถมีผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมใช้ได้เพียงพอและจะส่งเสริมการอุตสาหกรรมในรูปสหกรณ์และดำเนินการอุตสาหกรรมหนักทั้งจะได้ปรับปรุงกิจการของโรงงานอุตสาหกรรมให้มีสมรรถภาพ
ยิ่งขึ้น ในทางวิทยาศาสตร์จะได้ดำเนินการสืบสวนค้นคว้าเพื่อเป็นการส่งเสริมการอุตสาหกรรมกสิกรรม และพาณิชยกรรมของประเทศให้เจริญก้าวหน้าเพื่อประโยชน์ราชการและเพื่อเผยแพร่แก่ประชาชน ในทางด้านการโลหกิจ จะได้ดำเนินงานในวิชาการแร่การสำรวจธรณีวิทยาเพื่อสืบสวนค้นคว้าแหล่งแร่และวัตถุเชื้อเพลิงและจะช่วยเหลือผู้ประกอบการในทางโลหกิจโดยจัดหาเครื่องมือ
เครื่องใช้ เครื่องอุปโภค บริโภค เป็นการส่งเสริมให้มีการผลิตแร่เฉพาะอย่างยิ่งดีบุกให้ได้ปริมาณเพิ่มขึ้น
๗. การคมนาคม
รัฐบาลจะได้เร่งบูรณะการคมนาคมที่ชำรุดทรุดโทรมเนื่องจากภัยแห่งสงครามให้เข้าสู่สภาพเดิมและจะได้ปรับปรุงการบริหารกิจการอันเกี่ยวกับการสื่อสารและการขนส่งเพื่อให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้นส่วนการก่อสร้างในด้านคมนาคมต่อไปนั้นจะได้พิจารณาดำเนินการตามความสำคัญเพื่อส่งเสริมเศรษฐกิจของประเทศภายหลังสงคราม
๘. การพาณิชย์
ในด้านการพาณิชย์ รัฐบาลจะได้ปรับปรุงการบริหารราชการในกระทรวงพาณิชย์ เพื่อให้การพาณิชย์ในระยะหลังสงครามนี้ได้ดำเนินไปด้วยดี ทั้งจะได้ปรับปรุงส่งเสริมกิจการค้าทั้งภายในและภายนอกประเทศให้มั่นคงยิ่งขึ้น
ในทางการค้าภายในรัฐบาลนี้จะได้สนับสนุนพ่อค้าที่ดำเนินการค้าอยู่แล้วให้มีสมรรถภาพดียิ่งขึ้นและจะให้ความช่วยเหลือร่วมมือจัดการแก้ไขข้อขัดข้องและอุปสรรคต่าง ๆ เท่าที่สามารถจะ
ทำได้
ส่วนในด้านการค้าต่างประเทศรัฐบาลจะได้ส่งเสริมเผยแพร่สินค้าของประเทศไทยทั้งในด้านปริมาณและคุณภาพเพื่อให้เป็นที่นิยมในต่างประเทศและจะได้ดำเนินการจัดหาสินค้าที่จำเป็นและขาดแคลนเข้ามาบรรเทาความเดือดร้อนของประชาชนโดยรีบด่วนเพื่อให้เครื่องอุปโภคบริโภคภายในมีราคาถูกลงและเพียงพอแก่ความต้องการของราษฎร
ในการปฏิบัติตามพันธกรณีที่มีอยู่กับต่างประเทศเช่นในเรื่องการจัดส่งข้าวไปบรรเทาความอดยากของชาวโลกในขณะนี้นั้นรัฐบาลจะได้รีบดำเนินการตามข้อตกลงให้สำเร็จลุล่วงไปด้วยดี
๙. การมหาดไทย
ความสงบเรียบร้อยภายในเป็นปัญหาสำคัญอย่างยิ่งที่จะต้องดำเนินต่อเนื่องกันตลอดไป เพื่อให้ราษฎรได้อยู่ในสภาพที่จะประกอบการทำมาหากินได้โดยปรกติสุขและเป็นหลักฐานทั้งจะได้เป็นโอกาสให้เจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครองได้ทำการอบรมชี้แจงแก้ไขความบกพร่องในทางจิตใจ และศีลธรรมจรรยา ตลอดจนความรู้สึกถึงสิทธิและหน้าที่ของพลเมืองในระบอบรัฐธรรมนูญด้วยเมื่อสำเร็จผลดังกล่าว รัฐบาลจะได้ดำเนินการ ดั่งต่อไปนี้
(ก) การปกครองท้องที่ จะได้ปรับปรุงราชการในส่วนภูมิภาคให้มีสภาพที่จะแบ่งเบาภาระความรับผิดชอบจากราชการบริหารส่วนกลางเพื่อให้มีการปราบปรามโจรผู้ร้ายและการระงับทุกข์บำรุงสุขของราษฎรได้ประสานกันโดยใกล้ชิด และมีความรับผิดชอบร่วมกันยิ่งขึ้น นอกจากนี้ยังจะได้ส่งเสริมให้หมู่บ้านและตำบลต่าง ๆได้รับการทะนุบำรุงยิ่งกว่าที่เป็นอยู่ในขณะนี้ และจะได้แก้ไขกฎหมายปกครองท้องที่ให้เหมาะสม ยิ่งขึ้นด้วย
ส่วนการปกครองท้องถิ่น ซึ่งปรากฏว่าการดำเนินกิจการของเทศบาลยังไม่เป็นที่เรียบร้อยในบางแห่งและฐานะของเทศบาลโดยทั่วไปไม่อยู่ในสภาพที่จะดำเนินธุระกิจได้เต็มตามอำนาจหน้าที่ ก็จะได้ปรับปรุงแก้ไขทั้งจะส่งเสริมสมรรถภาพของพนักงานเทศบาล โดยจะได้กำหนดระเบียบการบำเหน็จบำนาญให้เหมาะสม
(ข) การตำรวจ จะได้จัดการปรับปรุงราชการฝ่ายตำรวจให้สัมพันธ์กับการจัดตั้งระเบียบราชการบริหารในส่วนภูมิภาค เพื่อให้ราชการตำรวจมีสมรรถภาพยิ่งขึ้น ทั้งจะได้ประสานงานกับเจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครองโดยใกล้ชิด
(ค) การราชทัณฑ์ จะได้ปฏิบัติต่อผู้ต้องขังตามหลักการราชทัณฑ์ และให้การศึกษาอบรมในวิชาชีพและศีลธรรมแก่ผู้ต้องโทษ โดยหวังที่จะให้กลับเป็นพลเมืองดีต่อไป
(ง) การสาธารณูปโภค จะได้ส่งเสริมและเร่งรัดในการจัดประปาและไฟฟ้าให้มีขึ้นในท้องถิ่นชุมนุมชนให้มากที่สุดที่จะทำได้ และจะได้จัดระเบียบผังเมืองกับส่งเสริมให้การก่อสร้างอาคารที่อยู่ของประชาชนได้เป็นไปโดยประหยัดและเหมาะสมตามสภาพท้องที่
(จ) การที่ดิน จะได้เร่งรัดและส่งเสริมบรรดากิจการซึ่งได้ดำเนินอยู่แล้วให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น เช่นการจัดที่ดินครองชีพ การให้ความสะดวกแก่ประชาชนในการจับจองที่ดินเพื่อประกอบการกสิกรรมตลอดจนการจัดให้ผู้มีกรรมสิทธิ์หรือสิทธิครอบครองโดยรวดเร็ว เป็นต้น
(ฉ) การประชาสงเคราะห์ บรรดาการสงเคราะห์ต่าง ๆ ซึ่งได้ดำเนินอยู่แล้ว จะได้ดำเนินการต่อไป และถ้ามีกำลังเพียงพอก็จะได้ขยายการสงเคราะห์ในส่วนที่เกี่ยวกับกสิกรและกรรมกรเพิ่มขึ้นอีก
๑๐. การศาล
(ก) จะรักษาและส่งเสริมฐานะของผู้พิพากษาตามควรแก่อิสระที่มีในการพิจารณาพิพากษาอรรถคดี
(ข) จะสอดส่องให้กระบวนการพิจารณาในศาลดำเนินไปโดยรวดเร็ว เพื่อประโยชน์แก่ประชาชนและเฉพาะอย่างยิ่งจะได้พิจารณาเพิ่มจำนวนผู้พิพากษาให้เป็นการเหมาะสมยิ่งขึ้น
(ค) จะได้พิจารณาตั้งศาลในภูมิภาคเพิ่มขึ้น เพื่อความสะดวกแก่ประชาชนผู้เกี่ยวข้องในทางอรรถคดีและมิให้เสียเวลาในการประกอบอาชีพ
(ง) จะปรับปรุงประมวลกฎหมายต่าง ๆ เฉพาะอย่างยิ่งประมวลกฎหมายอาญาให้เหมาะสมกับกาลสมัยทั้งนี้เพื่อผดุงสิทธิและเสรีภาพของประชาชน
๑๑. การศึกษาและการศาสนา
รัฐบาลนี้จะดำเนินงานการวางแผนการศึกษาของชาติต่อจากงานที่รัฐบาลชุดก่อนดำเนินค้างอยู่และจะปรับปรุงหลักสูตรกับตำราเรียนให้เหมาะสมกับความต้องการของประเทศและความเป็นอยู่ของท้องที่โดยให้ผู้ที่รับการศึกษามีความรู้อันจำเป็นแก่การประกอบอาชีพ และให้รู้จักค้นคว้าหาเหตุผล ทั้งมีศีลธรรมซึ่งต้องอาศัยการศาสนาเข้าช่วยด้วย
เกี่ยวกับฐานะของครูซึ่งได้บำรุงกันมาแต่รัฐบาลชุดก่อนนั้น รัฐบาลชุดนี้จะดำเนินงานต่อเฉพาะอย่างยิ่งในการปรับปรุงครูประชาบาลให้เป็นข้าราชการตามคุณสมบัติและพื้นความรู้และการประชาบาลให้มากขึ้นเป็นพิเศษ
ส่วนการศาสนานั้นรัฐบาลนี้จะส่งเสริมและทนุบำรุงให้เป็นที่เชื่อมั่นและยึดเหนี่ยวของประชาชนและถือว่าการศึกษากับการศาสนาเป็นสิ่งอุปการะแก่กัน
ทั้งนี้หวังว่า รัฐสภาจะพิจารณาดำเนินการตามมาตรา ๖๙ ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยด้วยดีต่อไป
*รายงานการประชุมรัฐสภา ครั้งที่ ๕/๒๔๘๙ วันจันทร์ที่ ๒๖ สิงหาคม พุทธศักราช ๒๔๘๙ หน้า ๑๑๒ – ๑๑๗
