(28 มิถุนายน 2475 – 10 ธันวาคม 2475)

พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๗ ได้ทรงพระราชทานพระบรมราชานุมัติ ให้ใช้ พระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว พ.ศ. 2475 เมื่อวันที่ 27 มิถุนายน พ.ศ. 2475 และ ในวันที่ 28 มิถุนายน 2475 สภาผู้แทนราษฎรอันประกอบด้วย สมาชิกซึ่งคณะผู้รักษาพระนครฝ่ายทหารได้ตั้งขึ้น จำนวน 70 นาย ได้ประชุมกันเป็นครั้งแรก ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม โดยที่ธรรมนูญการปกครองแผ่นดิน มาตรา 33 บัญญัติว่า “ให้สภาเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้หนึ่งเป็น ประธานกรรมการ และให้ผู้เป็นประธานนั้นเลือกสมาชิกในสภาอีก 14 นาย เพื่อเป็นกรรมการ การเลือกนี้เมื่อได้รับ ความเห็นชอบของสภาแล้ว ให้ถือว่าผู้ได้รับเลือกเป็นกรรมการของสภา” ในการนี้ ได้มีสมาชิกเสนอให้มหาอำมาตย์โท พระยามโนปกรณนิติธาดา (ก้อน หุตะสิงห์) เป็นประธาน คณะกรรมการราษฎร โดยสภาผู้แทนราษฎรเป็นผู้เลือก เมื่อวันที่ 28 มิถุนายน ๒๔๗๕ ประธานคณะกรรมการราษฎร ได้เสนอชื่อคณะกรรมการราษฎรและสภาได้อนุมัติ เมื่อวันที่ 28 มิถุนายน 2475 ดังมีรายชื่อต่อไปนี้

รายชื่อคณะกรรมการราษฎร

คณะกรรมการราษฎรคณะนี้ ไม่มีการแถลงนโยบายการบริหารราชการแผ่นดินต่อสภา แต่ได้ถือเอาหลัก 6 ประการของคณะราษฎรที่ได้ให้สมาชิกสภาปฏิญาณตนต่อสภาก่อนเข้ารับหน้าที่นั้น เป็นนโยบายของรัฐบาลหลัก 6 ประการของคณะราษฎร ปรากฎในหนังสือราชกิจจานุเบกษา พ.ศ. เล่ม หน้าเดิมคณะรัฐมนตรี เรียกว่า คณะกรรมการราษฎร นายกรัฐมนตรี เรียกว่า ประธานคณะกรรมการราษฎร รัฐมนตรี เรียกว่า กรรมการราษฎร

คณะรัฐมนตรีคณะเริ่มแรกนี้สิ้นสุดเมื่อวันที่ 10 ธันวาคม 2475เพราะประกาศใช้รัฐธรรมนูญฉบับถาวรเมื่อวันที่ 10 ธันวาคม 2475

หมายเหตุ ในขณะที่รัฐสภากำลังเปิดประชุมพิจารณาร่างรัฐธรรมนูญ ซึ่งคณะกรรมการราษฎรอันมีพระยามโนปกรณนิติธาดา เป็นประธานกรรมการราษฎรนั้น พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวได้พระราชทาน ข้อกังขามายังพระยามโนปกรณนิติธาดาว่าการใช้คำว่า “กรรมการราษฎร” แทน “Minister” หรือ “เสนาบดี”ในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์นั้น ทรงเห็นว่าไม่เหมาะ ในฐานะที่กรุงสยามมีกษัตริย์ “กรรมการราษฎร” หนักไปใน ทาง Commissar ของโซเวียตรัสเซีย ซึ่งปกครองโดยแบบรีปัปลิค ในรัฐสภาซึ่งถกเถียงกันถึงเรื่องนี้ มีความเห็นกันไปต่าง ๆ นานา ในที่สุด จากผลของการลงมติที่ประชุมรัฐสภาให้ใช้คำว่า “รัฐมนตรี” แทน “กรรมการราษฎร” และ ใช้คำว่า “นายกรัฐมนตรี” แทน “ประธานคณะกรรมการราษฎร” และนี่คือที่มาของคำว่า “รัฐมนตรี”